عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران مطرح كرد
انفجار سالمندی در ایران طی ۲۰ سال آتی
به گزارش بیمارستان دی، متخصص سالمندشناسی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران ضمن تشریح نتایج سالخوردگی جمعیت، اظهار داشت: کشور در کمتر از 20 سال آینده با پدیده انفجار جمعیت سالمندی روبرو می شود.
به گزارش بیمارستان دی به نقل از ایسنا، دکتر سیده صالحه مرتضوی درباره ی وضعیت سالمندی ایران در مقایسه با سایر کشورها، اظهار داشت: در طول ۳۰ سال آینده سالمندان حدود ۲۰ درصد از جمعیت جهان را می سازند. سازمان جهانی بهداشت تخمین زده است که تا سال ۲۰۵۰ جمعیت سالمندان به ۲ میلیارد نفر در جهان برسد. در حقیقت بحث سالخوردگی جمعیت یک پدیده جهانی است و هم اکنون کشورهایی مانند ژاپن، آلمان و ایتالیا پیرترین کشورهای دنیا محسوب می شوند.
وی ادامه داد: کشور ایران بااینکه سال ها به عنوان کشوری جوان بوده است ولی در کمتر از ۲۰ سال آینده با پدیده انفجار جمعیت سالمندی مواجه خواهد شد؛ چونکه متولدین دهه ۶۰ شمسی حدود سال ۱۴۲۰ به سنین سالمندی می رسند. جمعیت فعلی سالمند بیش از ۱۰ درصد جمعیت کشور است و این افراد بیش از ۶۰ درصد خدمات پزشکی را مصرف می کنند. زمانیکه تعداد سالمندان به بالای ۳۰ درصد برسد اگر وضعیت خدمات درمانی به شکل امروز باشد و برنامه ریزی برای تغییر نداشته باشیم، امکان خدمت رسانی به این جمعیت را نداریم و فاجعه رخ خواهد داد.
وی با اعلان اینکه کشورهای توسعه یافته مانند فرانسه تقریباً ۱۵۰ سال زمان داشتند تا خودرا نسبت به تغییرات جمعیت با سنین بیش از ۶۰ سال سازگار کنند، اشاره کرد: اما کشور ایران برای انجام این سازگاری، حدود ۲۰ سال فرصت دارد و این زمان کوتاه نیازمند برنامه ریزی درست و دقیق است چونکه در غیر اینصورت افزاش سالمندی می تواند کشور را با یک بحران بزرگ مواجه کند.
او با تأکید بر این که سالخوردگی یا پیرشدن جمعیت، به مدلول افزایش بیش از پیش نسبت سالمندان در مقایســه با ســایر گروههای ســنی است، اظهار داشت: طی نیم قرن گذشته میزان باروری کلی در جهان از ۵ به ۲.۷ کودک برای هر زن کم شده است که شاید طی نیم قرن آینده به ۲.۱ برسد. همین طور امید به زندگی در سطح جهانی در طول این مدت تقریباً ۲۰ سال بالا رفته است.
وی ادامه داد: البته نباید فراموش کرد که پدیده سالخوردگی جمعیت، ناشی از بهبود استانداردهای زندگی، شرایط بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی، کاهش مرگ و میر و افزایش امید به زندگی است. پس پدیده سالخوردگی را باید یک موفقیت به حســاب آورد، ولی این تغییر در ســاختار سنی جمعیت تأثیر عمیقی در ابعاد مختلف جوامع بدنبال خواهد داشت.
این متخصص سالمندشناسی با تأکید بر این که نتایج سالخوردگی جمعیت را می توان از ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی بررسی کرد، اظهار داشت: یکی از چالش های مهم سالمندی جمعیت، افزایش هزینه های سلامت جوامع به سبب نیاز زیاد سالمندان به انواع خدمات بهداشتی و درمانی است. سالمندان بزرگترین گروه مصرف کننده دارو و خدمات درمانی هستند. بااینکه سالمندی مترادف با بیماری نیست ولی با افزایش سن مبتلاشدن به بیماریها شایع تر می شوند؛ بدین سبب قسمتی از دغدغه ها در جمعیت سالخورده به مباحث سلامتی مرتبط می شود.
وی با اشاره به این که از دیگر مباحث مهم در زمینه سالخوردگی جمعیت، افزایش بار تکفل و نسبت وابستگی است، توضیح داد: این شـاخص نشان دهنده مقدار تکفلی است که یک فرد فعال و در دوره کار برای تامین هزینه های افراد غیر فعال بـر دوش دارد (افراد غیر فعال، افراد بالای ۶۰ سال و افراد زیر ۱۵ سال محسوب می شوند).
او انزوا و تنهایی در سالمندان به سبب فوت همسر، نزدیکان و بستگان، ازدواج فرزندان و... را از دیگر دغدغه های دوران سالمندی دانست و بیان کرد: این مساله وقتی پررنگ تر می شود که هم اکنون که به طور متوسط تعداد فرزندان سالمندان حدود سه یا چهار فرزند است، برآورد می شود طی دهه های آینده به طور متوسط تعداد فرزندان سالمندان به کمتر از ۲ فرزند کم شود. با کاهش تعداد فرزندان تنهایی سالمندان بیشتر و نگهداری و مراقبت از سالمندان دشوارتر می شود.
وی اشاره کرد: این پیامدها و نتایج گوناگون دیگری که در زمینه سالخوردگی جمعیت مطرح است، هر کدام ساعت ها جای بحث دارد و اگر مورد توجه قرار نگیرد، منجر به بحران جدی می شود. یک مثال ساده برای درک این مساله صندوق های بازنشستگی هستند که در آنها نیروی کار پول پرداخت می کنند و افراد بازنشسته پول برداشت می کنند. این تعادل طی سالهای آتی و با افزایش شدید تعداد افراد بازنشسته به هم می خورد و دریافت کنندگان خیلی بیش از پرداخت کنندگان می شوند. بنابراین، سیاست های فعلی این صندوق ها اگر تغییر نکند، اساسا ورشکسته خواهند شد.
مرتضوی با اشاره به این که جمعیت فعلی سالمند بیش از ۱۰ درصد جمعیت کشور است، اشاره کرد: این افراد بیش از ۶۰ درصد خدمات پزشکی را مصرف می کنند. زمانی که این درصد به بالای ۳۰ درصد برسد اگر وضعیت خدمات درمانی به شکل امروز باشد و برنامه ریزی برای تغییر نداشته باشیم امکان خدمت رسانی به این جمعیت را نداریم و فاجعه رخ خواهد داد.
وی جمعیت جوان را به عنوان یکی از فاکتورهای مهم اقتدار کشورها برشمرد و اظهار داشت: نیروی مولد و جوان یکی از پایه های اصلی قدرت و رشد اقتصادی _ اجتماعی کشورها محسوب می شوند. به همین دلیل، همه کشورها تمایل دارند که جمعیت جوان و پویا داشته باشند. جوانی جمعیت از دغدغه های مهم ایران است؛ بطوری که مقام معظم رهبری و مسئولین برای چاره اندیشی درباره ی آن تاکید دارند. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که جمعیت سالمند از بین نمی روند. زمانی که برنامه ریزی می شود که با افزایش موالید تعداد افراد صفر تا ۱۵ سال زیاد شوند، تعداد افراد ۶۰ سال به بالا هم درحال افزایش هستند.
وی ادامه داد: تا زمان وارد شدن موالید جدید به بازار کار، بار تکفل نیروی کار به شدت افزایش می یابد؛ بدین سبب در عین حال که به افزایش موالید توجه می شود باید به جمعیت سالمند توجه گردد و تا جایی که امکان دارد باید این افراد را سالم و فعال نگه داشت که بتوانند به نیروی کار کمک کنند نه این که سربار آنها باشند. پدر و مادری که همچنان سالم و فعال می باشند حتی در نگهداری از نوه ها هم می توانند کمک بزرگی باشند و دغدغه فرزندان را کم کنند. در صورتیکه اگر بیمار و ناتوان باشند خودشان به دغدغه بزرگی برای فرزندان تبدیل خواهند شد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، اظهار داشت: آن چیزی که سالخوردگی جمعیت را ترسناک می کند سالمندی توأم با بیماری، ناتوانی و سرباری است. اگر افراد در دوران بازنشستگی همچنان فعال و پویا باشند و در جامعه حضور موثر داشته باشند، می توان از تجربیات باارزش آنها در حوزه های مختلف بهره برد و ترس ناتوانی و سربار بودن سالمندان در جامعه کاهش می یابد؛ بدین سبب باید به این دو موضوع در کنار هم پرداخته شود. نقش سالمند در کنار خانواده و به عنوان حامی فرزندان نه باری بر دوش آنها، باید مورد توجه قرار گیرد. این مساله نیاز به برنامه ریزی دقیق و اساسی دارد؛ چونکه سالمندی سالم فراتر از وجود یا عدم وجود بیماری است و تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد.
وی ادامه داد: بااینکه در ابتدای راه هستیم و برای این مساله عزم ملی لازم است و کمبودهای زیادی وجود دارد، ولی برنامه های مختلفی در کشور درحال اجراست. بطور مثال می توان به برنامه های وزارت بهداشت و اداره سلامت سالمندان در ارتباط با سالمندی سالم اشاره نمود. مراقبت های ادغام یافته سلامت سالمندان، مانند مراقبت های پیشگیرانه، تشخیص اولیه و درمان و پیگیری بیماریها و مشکلات الویت دار در سالمندان نظیر بررسی از نظر دیابت، فشارخون بالا، اختلالات تغذیه ای، سقوط و عدم تعادل، افسردگی، سرطان ها و بیماری قلبی و عروقی همچون این فعالیت ها است که در مراکز جامع سلامت، پایگاه های بهداشتی و خانه بهداشت ارائه می شود.
وی با اعلان اینکه شناسایی سالمندان پرخطر و برنامه ریزی برای ارائه خدمات و مراقبت از این افراد با همکاری نهادهای ذی ربط از دیگر اقدامات در حال انجام می باشد، افزود: از طرفی بحث اصلاح شیوه زندگی از مسائل بسیار مهمی است که باید به آن پرداخته شود. بسته های آموزشی شیوه زندگی سالم در دوران سالمندی با حمایت اداره سلامت سالمندان و با همکاری اساتید دانشگاه های علوم پزشکی طراحی شده است که مجموعه ارزشمندی است که در اختیار سالمندان و خانواده های آنها قرار می گیرد.
مرتضوی اشاره کرد: فعالیت جدید دیگری که درحال برنامه ریزی و اجرای آزمایشی است و دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز نقش فعالی در طراحی آن دارد، بحث تأسیس دانشگاه سالمندی است که تاکید آن بر آموزش سالمندان و خانواده های آنان برای کسب مهارت های لازم برای مدیریت است. در این دانشگاه، سالمندان یاد می گیرند چگونه مسائل خودرا مدیریت کنند تا بتوانند در دوره سالمندی همچنان پویا و فعال باشند. مواردی که به آنها اشاره شد نمونه هایی از این فعالیت ها هستند. وزارت رفاه، سازمان بهزیستی و شهرداری و سایر سازمان های ذی ربط نیز برنامه هایی در این جهت دارند.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران، وی در خاتمه بیان کرد: نکته مهم این است که سالمندی موضوعی چندبعدی است و پرداختن صحیح به تمام ابعاد آن از عهده یک بخش یا سازمان خارج است و نیاز است تمام دســتگاه ها و ســازمان های مرتبــط، در قالــب اقدامات همســو و هماهنگ بــه بر طرف کردن نیازهای سالمندان و تعدیل اثرات ســالخوردگی جمعیت بپردازند و این امر زمانی محقق می گردد که سیاست کشوری سالمندی تدوین شود و در راســتای آن وظایف بخش های مختلف تعیین شده باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب