آمار نگران کننده گزش حیوانات خانگی ضرورت مهار 1400 بیماری واگیر

به گزارش بیمارستان دی، رئیس مرکز بیماری های واگیر وزارت بهداشت اظهار داشت: حدود 1400 بیماری عفونی شناخته شده وجود دارد که 60 درصد آنها از حیوان به انسان هدایت می شوند.

به گزارش بیمارستان دی به نقل از مهر، قباد مرادی، رییس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، در نشست خبری با تأکید بر بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان، نسبت به گرایش فزاینده و پیچیده انتقال بیماریهای دامی به انسان اخطار داد و اظهار داشت: «حدود ۱۴۰۰ بیماری عفونی در دنیا شناخته شده که نزدیک به ۶۰ درصد آنها قابلیت انتقال از حیوان به انسان را دارند. وی با اشاره به تجربه همه گیری های اخیر گفت: در دوران پاندمی کرونا، بیماری هایی مانند آنفلوآنزای پرندگان نیز شیوع یافتند که حدود ۵۰ درصد منشأ دامی داشتند. بررسی ها نشان میدهد بالاتر از ۸۰ درصد بیماریهای نوپدید طی ۴۰ سال قبل نیز ریشه در دام و حیوانات دارند. مرادی با اعلان اینکه تعدادی از کشورها با تدوین برنامه های دقیق و اجرای سیاستهای پیشگیرانه موفق به کنترل این بیماریها شده اند، اضافه کرد: در خیلی از کشورهای صنعتی، بیماری هایی مانند تب مالت یا سالک بسیار نادر است و گزارش چندانی از آنها به چشم نمی خورد. این موفقیت نتیجه مداخلات مشترک، منسجم و علمی بین نهادهای در رابطه با سلامت انسان و دام است. رییس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر بر اهمیت همکاری میان دستگاه های اجرائی مختلف، خصوصاً وزارت جهاد کشاورزی، سازمان دامپزشکی، وزارت بهداشت و سایر نهادهای مرتبط تاکید کرد و اظهار داشت: برای کنترل مؤثر بیماریهای مشترک انسان و دام، لازم است هر دستگاه وظایف خودرا به درستی انجام داده و اقداماتش در قالب برنامه ای هماهنگ صورت گیرد. تنها در سایه این همکاری هاست که می توان از بروز بحران های بهداشتی پیشگیری کرد. ایشان سپس با اشاره به برخی موفقیت های سیستم سلامت کشور اضافه کرد: از حدود ۲۵ تا ۲۶ سال گذشته، با اجرای گسترده واکسیناسیون، بیماری کزاز به صورت چشم گیری کنترل شده و در عمل شیوع آن به صفر رسیده است. این تجربه موفق نشان میدهد که اقدامات منسجم می تواند در مهار خیلی از بیماریهای واگیر مؤثر باشد. مرادی با هشدار نسبت به تهدیدات بالقوه بیماریهای مشترک در اقلیم ایران، اظهار داشت: باتوجه به گستردگی کارهای دامداری، کشاورزی و تماس انسانی با حیوانات در کشور، رویارویی با این بیماریها باید در اولویت سیاستگذاری های سلامت ملی قرار گیرد. مرادی درباره ی بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان اظهار داشت: هم اکنون دو بیماری مهم مشترک بین انسان و دام در کشور وجود دارد که از نظر آماری وضعیت نگران کننده ای دارند. تنها در سال گذشته، ۱۹۷۲ مورد از یکی از این بیماریها در کشور ثبت شده است؛ آماری که بیان کننده شیوع بالای بیماریهای مشترک در ایران است. مرادی با تکیه بر اهمیت مستندسازی موارد بیماری اضافه کرد: گزارش هایی که ما در کشور ثبت می نماییم به طور معمول شامل موارد شناسایی شده، درمان شده و گزارش شده هستند؛ این در حالیست که ممکنست مواردی از بیماری وجود داشته باشد که به سبب نبود سیستم ثبت دقیق، در آمار لحاظ نشده باشند. وی اضافه کرد: بطور مثال، درباب بیماری تب مالت، واکسیناسیون دام ها بسیار حیاتی می باشد، برای اینکه واکسن فقط به دام تزریق می شود و برای انسان واکسن پیشگیرانه وجود ندارد و عدد دقیق واکسیناسیون انجام شده توسط سازمان دامپزشکی هم اکنون معین نیست و باید این سازمان پاسخ دهد که چه میزان از دام ها تحت پوشش واکسن قرار گرفته اند. مرادی درباره ی نحوه انتقال بیماری تب مالت توضیح داد: یکی از مهم ترین عوامل انتقال این بیماری، مصرف لبنیات غیرپاستوریزه و آلوده است و دومین عامل مهم نیز تماس مستقیم با دام آلوده، خصوصاً در زمان زایمان دام مبتلاست. ترشحات زایمانی و حتی برخی ترشحات بدن دام می توانند موجب انتقال بیماری به انسان شوند. وی با تکیه بر لزوم هوشیاری در برخورد با حیوانات اظهار داشت: علاوه بر مصرف لبنیات، تماس بدون محافظت با ترشحات دام بیمار نیز خطر بالایی برای انتقال بیماری دارد. این مساله خصوصاً برای افرادی که در دامداری ها یا مشاغل در رابطه با حیوانات فعالیت دارند، بسیار اهمیت دارد. رییس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر اشاره کرد: باتوجه به میزان بالای تماس انسانی با دام در کشور، تقویت پوشش واکسیناسیون دام ها و آموزش عمومی درباره ی راه های پیش گیری از بیماریهای مشترک انسان و حیوان باید در اولویت برنامه ریزی های بهداشتی قرار گیرد. وی اظهار داشت: در سال گذشته، تعداد کل موارد حیوان گزیدگی در کشور به ۴۹ هزار نفر رسید که نسبت به سال قبل از آن حدود ۲۰ درصد افزایش داشته است. وی با اشاره به تنوع گونه های حیوانی عامل گزش، اضافه کرد: این موارد شامل گزش توسط سگ، گربه، گرگ و سایر حیوانات است که افراد بعد از مراجعه به مراکز درمان پیش گیری از هاری، تحت مراقبت قرار گرفتند. در همین جهت، وزارت بهداشت موفق شد ۴۰۹ هزار نفر را در مقابل هاری واکسینه کند. مرادی اضافه کرد: به طور معمول برای پیش گیری از هاری، سه نوبت واکسیناسیون به انجام می رسد. اگر بخواهیم بطور تقریبی محاسبه نماییم، برای این تعداد مراجعه، حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن تزریق شده است. این رقم معادل ۳.۶ میلیون یورو هزینه دارد که همه این هزینه ها از طرف سیستم سلامت کشور پرداخت می شود. وی با اعلان اینکه برخی موارد نیاز به درمان های پیشرفته تر دارند، اظهار داشت: در مواردی که گزش در ناحیه سر و صورت یا بصورت عمیق باشد، یا همراه با خونریزی شدید باشد، تزریق سرم ضد هاری نیز به انجام می رسد. هزینه هر نوبت تزریق سرم ممکنست تا ۵۰ یورو برسد و برآورد می شود بین ۳۰ تا ۴۰ درصد مراجعه کنندگان به این سرم نیاز پیدا می کنند. رییس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر با اشاره به بار مالی بالای رویارویی با گزش های حیوانی در کشور اشاره کرد: در خیلی از کشورهای پیشرفته، حیوانات خانگی مانند سگ و گربه تنها در صورتی مجاز به نگهداری هستند که بطور کامل واکسینه شده باشند. در این کشورها، با کنترل کامل بیماری هاری در حیوانات اهلی و وحشی، در عمل چرخه انتقال بیماری متوقف شده است. مرادی تاکید کرد: ما نیازمند اقدامی جدی و ساختاریافته هستیم. در گام نخست باید کنترل هاری در حیوانات اهلی، خصوصاً سگ ها، در اولویت قرار گیرد. همین طور باید اقدامات پیشگیرانه برای حیوانات وحشی مانند شغال، روباه و گرگ نیز اجرا شود؛ همانطور که در کشورهای توسعه یافته به انجام می رسد. وی اضافه کرد: واقعیت این است که آمار بالاتر از ۴۰۰ هزار نفر در سال که به سبب گزش حیوانات خانگی مانند سگ و گربه نیازمند مراقبت پزشکی می شوند، بسیار نگران کننده است. بررسی ها نشان میدهد حدود ۹۵ درصد موارد حیوان گزیدگی توسط سگ و گربه اتفاق می افتد و از این مقدار، نزدیک به ۸۰ درصد مربوط به سگ هاست. مرادی اضافه کرد: از این ۸۰ درصد، سهم بالایی مربوط به سگ های ولگرد و بخش دیگر مربوط به سگ های صاحب دار است که خیلی از آنها واکسینه نشده اند. در مورد گربه ها نیز، بیشتر موارد گزش توسط گربه های خانگی رخ می دهد. حتی پنجه کشیدن گربه می تواند به سبب آغشته بودن به بزاق، خطر مبتلاشدن به بیماری را به همراه داشته باشد؛ حتی اگر خونریزی ایجاد نشود، فرد باید دوره کامل واکسیناسیون را طی نماید. وی با اشاره به همکاری وزارت بهداشت با سازمان دامپزشکی اظهار داشت: هم اکنون هماهنگی هایی با دامپزشکی انجام شده تا بتوانیم میزان ایمنی حاصل از واکسیناسیون حیوانات خصوصاً سگ های صاحب دار را بررسی نماییم. هدف این است که با کاهش گزش و کنترل بیماری در دام، هزینه های درمان انسانی نیز کم شود. مرادی با تکیه بر اهمیت نقش مراکز پیشگیری و درمان در رویارویی با بیماری هایی نظیر هاری، اظهار داشت: در مراکز درمان پیش گیری از هاری، پروتکلهای مشخصی برای برخورد با انواع زخم ناشی از حیوان گزیدگی وجود دارد. این پروتکل ها با زخم های معمولی متفاوت بوده و خدمات درمانی در این مراکز باید با حساسیت ویژه صورت گیرد. مرادی اضافه کرد: کشور جمهوری اسلامی ایران هزینه سنگینی برای پیش گیری از بیماری هایی نظیر هاری متحمل می شود. در تمامی کشورها، چه توسعه یافته و چه درحال توسعه، قسمتی از این هزینه ها بر عهده صاحبان حیوانات خانگی است. در ایران نیز لازم است سازوکار مشخصی برای مدیریت بهداشتی نگهداری حیوانات خانگی تدوین شود. وی با اشاره به چالش تامین منابع دارویی و واکسن در کشور اظهار داشت: وقتی منابع محدود باشد، دولت باید بین خرید واکسن های ضروری برای خردسالان و واکسن های مربوط به حیوان گزیدگی اولویت بندی کند. نمی توان پذیرفت فردی که ماهی چند میلیون تومان برای نگهداری حیوان خانگی هزینه می کند، واکسیناسیون مربوط به آنرا رایگان دریافت کند؛ این مسئله نیازمند ضابطه مندی و تدوین مقررات بهداشتی است. مرادی اشاره کرد: از نظر سلامت عمومی، نباید هیچ خللی در پیش گیری از بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان ایجاد شود. اما این به مفهوم آن نیست که هزینه ها بصورت کامل بر دوش سیستم سلامت کشور باشد. سازمان دامپزشکی و بخش خصوصی دام پزشکی باید در این زمینه فعال تر عمل کنند. حیوانات خانگی باید دارای شناسنامه بهداشتی و برنامه واکسیناسیون باشند. وی با اشاره به عملکرد نظام بهداشت در توزیع دارو و واکسن در کشور اضافه کرد: ما به زنجیره سرمای ما در وزارت بهداشت برای نگهداری و توزیع واکسن اعتقاد داریم. حتی اگر به متخصصان بیماریهای عفونی مراجعه کنید، تأیید خواهند کرد که زنجیره سرما در ۳۰ سال قبل در ایران کارآیی خودرا اثبات نموده است. رییس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر تاکید کرد: هر نوع تماس لطمه زا با حیوانات شامل گزش یا خراش باید جدی گرفته شود. هم اکنون، نزدیک به ۷۰۰ واحد پیشگیری و درمان بیماری هاری در کشور فعال می باشند که خدمات واکسیناسیون و تزریق سرم را بصورت رایگان ارائه می دهند. این مراکز طبق دستورالعمل ها و پروتکلهای وزارت بهداشت، اقدامات درمانی لازم را انجام می دهند. مرادی نسبت به رشد آمار حیوان گزیدگی هشدار داد: لزوم بر تجدید در سیاستهای سلامت محور در عرصه حیوانات خانگی و مشارکت مؤثرتر دامپزشکی در کنترل بیماریهای قابل انتقال از حیوان به انسان تاکید کرد. مرادی با اشاره به سیاست جهانی کنترل هاری اظهار داشت: خیلی از کشورهایی که موفق به کنترل بیماری هاری شده اند، دیگر نیاز به تزریق واکسن هاری برای انسان نمی بینند. این به سبب آنست که زنجیره انتقال ویروس در آن کشورها با واکسیناسیون هدفمند و برنامه ریزی شده، قطع شده است. وی اظهار داشت: در بعضی نقاط، به سبب فراهم نبودن خدمات وزارت بهداشت یا نداشتن دسترسی به زنجیره واکسن، تزریق ها ممکنست بموقع انجام نشود. در عین حال، کشور ما نیز به سبب محدودیت منابع دارویی و مالی ناچار به اولویت بندی در واکسیناسیون است. این سیاست حالا مورد بررسی قرار دارد. مرادی اضافه کرد: در سال گذشته، متاسفانه ۲۴ مورد مرگ انسانی بر اثر هاری در کشور گزارش شد که عددی بالاست و باید با جدیت کم شود. سازمان جهانی بهداشت هدف حذف موارد انسانی هاری تا سال ۲۰۳۰ را تعیین کرده است و تعریف این هدف به شکلی است که حتی اگر ویروس هاری در محیط وجود داشته باشد، دیگر موردی از مرگ انسانی ناشی از گزش سگ گزارش نشود. وی اضافه کرد: هم اکنون، خیلی از کشورها به این هدف نزدیک شده اند، اما برخی کشورها به سبب محدودیت های ساختاری و تعامل پایین میان نهادها، بازهم با چالش مواجهند. این در حالیست که در ایران نیز باید به سوی تحقق این هدف حرکت نماییم. در ادامه نشست محمد زینعلی رییس مرکز اداره بیماریهای زئونوس با اشاره به برنامه ریزی های درحال انجام اظهار داشت: هفته آتی کمیته کشوری هاری برگزار می شود و هدف ما این است که طی پنج سال آینده به حداقل سطح ممکن از نظر موارد انسانی برسیم. تحقق این هدف، نیازمند برنامه ریزی دقیق و همکاری فرابخشی است. وی با تکیه بر هزینه های سنگین رویارویی با هاری اظهار داشت: یکی از مهم ترین هزینه هایی که باید در این راه تامین شود، مربوط به افزایش پوشش واکسیناسیون سگ ها، خصوصاً سگ های ولگرد است. امیدواریم با حمایت شورای سلامت و امنیت غذایی کشور، در جلسات آینده به جمع بندی هایی برای اجرای مؤثرتر این برنامه برسیم. زینعلی در بخش دیگری از سخنان خود در جواب سوالی درباره ی بیماری تب مالت نیز اظهار داشت: سال قبل ۱۹۷۲ مورد تب مالت در کشور گزارش شد که نشان دهنده ادامه تهدید بیماریهای مشترک بین انسان و دام است و نیازمند توجه بیشتر در حوزه پیشگیری، آموزش و کنترل زنجیره های انتقال است. زینعلی در مورد اقدامات انجام شده در امتداد کنترل بیماریهای مشترک انسان و دام، اظهار داشت: بصورت میانگین سالانه حدود ۱۲ میلیون دوز واکسن دامی در کشور تزریق می شد، اما حال طبق تعهد جدید، این میزان به حدود ۳۵ میلیون دوز بالا رفته است. وی اظهار داشت: این افزایش برمبنای توافق و هماهنگی میان سازمان دامپزشکی و مؤسسه سرم سازی رازی انجام شده و هدف آن، افزایش پوشش واکسیناسیون دام ها بمنظور کاهش موارد انسانی مبتلاشدن به بیماریهای مشترک است. زینعلی اضافه کرد: اطلاعات مربوط به این تعهد را به نقل از همکاران دامپزشکی مطرح می کنم و بهتر است جزییات آن از طرف مسئولان این حوزه ارائه شود. اما اصل موضوع آنست که افزایش واکسیناسیون دام ها، یکی از مؤثرترین راه حل ها برای کاهش بیماریهای مشترک در انسان هاست. وی با اشاره به اثربخشی واکسن های تولید داخل اظهار داشت: تعدادی از واکسن ها از خارج کشور وارد می شدند و برخی نیز تولید داخلی هستند. مؤسسه های تولید واکسن موظف اند پیش از توزیع، آزمایش های ایمنی و اثربخشی را انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که واکسن ها پاسخگوی نیاز و مؤثر هستند. زینعلی اشاره کرد: ما بارها در جلسات تخصصی، تاکید کرده ایم که بدون واکسیناسیون مؤثر نمی توان از شیوع بیماریها جلوگیری کرد. نمونه آنرا می توان در بیماری فلج اطفال مشاهده کرد که ۴۰ تا ۵۰ سال پیش با واکسیناسیون گسترده تحت کنترل قرار گرفت. وی با اعلان اینکه هم اکنون آمار بالای موارد انسانی مبتلاشدن به بیماری هایی مانند تب مالت، زنگ هشداری برای پوشش ناکافی واکسیناسیون دام هاست، اضافه کرد: آماری مانند ۱۹ هزار مورد ابتلای انسانی به وضوح نشان میدهد که یا پوشش واکسیناسیون کامل نبوده، یا اثربخشی واکسن ها نیاز به بررسی دارد. البته این مسئولیت در عرصه دامپزشکی است و ما تنها می توانیم از نظر بهداشت انسانی به آن نگاه نماییم. زینعلی اضافه کرد: انتظار می رود با تعهد جدید سازمان دامپزشکی و تولید ۳۵ میلیون دوز واکسن توسط مؤسسه رازی، شاهد پیشرفت قابل توجهی در پوشش واکسیناسیون دام ها باشیم که در نهایت منجر به کاهش چشم گیر موارد انسانی مبتلاشدن به بیماریهای مشترک خواهد شد. مرادی با اشاره به خطرات بیماری تب کریمه کنگو، اظهار داشت: بیشترین موارد مبتلاشدن در کشور طی سال قبل از استان سیستان و بلوچستان گزارش شده که شرایط اقلیمی و زیست محیطی خاص این منطقه در افزایش موارد نقش داشته است. وی اظهار داشت: این بیماری یکی از بیماریهای مشترک انسان و دام است. بااینکه در دام هایی مانند گوسفند به طور معمول بدون علامت یا با علایم خفیف بروز می کند، اما در انسان می تواند به شدت خطرناک باشد و با تب، خونریزی و علایم شدید همراه شود. در صورت عدم درمان، نرخ مرگ ومیر بیماری بین ۳۰ تا ۵۰ درصد برآورد می شود. مرادی اضافه کرد: مبتلاشدن به تب کریمه کنگو می تواند در همه مناطق کشور رخ دهد، اما مناطقی که دام در فضای باز نگهداری می شود یا تماس مستقیم با کنه های آلوده رایج است، بیشتر در معرض خطر قرار دارند. برای پیش گیری از شیوع این بیماری، نگهداری بهداشتی دام ها اهمیت بالایی دارد. وی تاکید کرد: قسمتی از مسئولیت پیشگیری متوجه دامداران است که باید اصول بهداشتی را در پرورش و نگهداری دام ها رعایت نمایند. بخش دیگر نیز به سازمان دامپزشکی مربوط می شود که وظیفه کنترل و نظارت بر سلامت دام ها را بر عهده دارد. در کنار آن، مردم هم باید از تماس مستقیم با دام یا گوشت تازه بدون رعایت اصول بهداشتی اجتناب کنند. رییس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر در آخر با اشاره به اهمیت اقدامات بین بخشی برای کنترل تب کریمه کنگو، اضافه کرد: اگر همه دستگاهها و مردم در کنار هم اصول بهداشتی را رعایت نمایند، این بیماری بطورکامل قابل کنترل است. تجربه سالیان اخیر نشان میدهد که با مراقبت کافی، می توان میزان مبتلاشدن را بطور شایان توجهی کاست. مرادی با اشاره به وضعیت شیوع سالک در کشور اظهار داشت: در سال گذشته، استان هایی که بیشترین موارد مبتلاشدن را داشتند به ترتیب شامل اصفهان، خراسان، فارس، گلستان و خوزستان بودند. خصوصاً در استانهای خراسان، موارد زخم پوستی ناشی از سالک، حتی بعد از بهبودی نیز در چهره یا سایر نقاط بدن برخی مبتلایان باقی می ماند. وی ادامه داد: سالک یکی از بیماریهای بومی و دشوار در حوزه کنترل است. مخازن این بیماری در مناطق مختلف متفاوت اند؛ در بعضی نواحی موش و در بعضی دیگر سگ عامل اصلی انتقال بیماری به انسان است. انتقال نیز بوسیله گزش نوعی پشه خاکی (ناقل بیماری) صورت می گیرد. مرادی با تکیه بر چالش برانگیز بودن کنترل این بیماری اظهار داشت: واقعیت این است که نابودسازی ناقلان و مخازن بیماری سالک بسادگی ممکن نیست. کشور ما جزو کشورهایی است که سال هاست با سالک درگیر است و متاسفانه هنوز نیز از روش هایی برای کنترل ناقلان استفاده می شود که متعلق به ۳۰ یا ۴۰ سال پیش است. وی ادامه داد: برخلاف بیماری هایی مانند دیابت که هر سال شاهد تولید داروهای جدید و مؤثر هستیم، در عرصه بیماری هایی مانند سالک، به سبب آنکه غالباً مختص کشورهای در حال توسعه است، سرمایه گذاری جهانی کمتری به انجام می رسد و روند توسعه درمان یا واکسن بسیار کندتر است. رییس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر با اشاره به ضرورت ورود نهادهای پژوهشی و علمی کشور به این مساله اظهار داشت: امیدوار هستم پژوهشگران داخلی، خصوصاً در مراکز علمی استان هایی مثل اصفهان که کانون سالک است، با محوریت توسعه درمان ها و تولید واکسن های مؤثر، بتوانند دراین خصوص تحول ایجاد کنند. مرادی تاکید کرد: برای ریشه کنی سالک، نیاز به نوآوری های علمی، حمایت سیاست گذاران و تلاش سازمان های پژوهشی داریم. امیدوار هستم با سرمایه گذاری هدفمند در این راه، بتوانیم در آینده نزدیک به درمان ها و واکسن هایی مؤثر و بومی برای رویارویی با سالک نائل شویم.

منبع: deyhospital.ir

1404/04/22

12:15:36

5.0 / 5

تگهای خبر: آموزش , بهداشت , بیماری , پزشك

با این مطلب بیمارستان دی موافقید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب بیمارستان دی

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۷ بعلاوه ۳